عدم شفافیت در تشخیص درآمد مشمولان حذف از یارانه

تین نیوز

حذف سه دهک بالای درآمدی، تکلیفی بود که قانون بودجه امسال برای دولت تعیین کرد و مقرر شد سه دهک بالای درآمدی که نیازی به یارانه ندارند، از فهرست دریافت‌کنندگان حذف شوند.

به گزارش تین نیوز به نقل از شرق، حسینعلی حاجی دلیگانی، عضو کمیسیون برنامه‌و‌بودجه مجلس شورای اسلامی، از حذف افراد ضعیف به‌جای ثروتمندان از فهرست دریافت‌کنندگان یارانه خبر می‌دهد و می‌گوید: امروز شاهد آن هستیم که یارانه افرادی حذف شده است که تحت پوشش کمیته بوده‌اند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

فکر می‌کنم افرادی هستند که می‌خواهند به نحوی قانون را اجرا کنند که دولت مجبور شود از خیر اجرای آن بگذرد. این را که چرا این اتفاق می‌افتد، نمی‌دانم.

حاجی‌دلیگانی در حالی از حذف اقشار ضعیف خبر می‌دهد که چندی پیش محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حاشیه هیئت دولت اعلام کرد: ما نمی‌خواهیم فشاری به طبقه ضعیف و متوسط جامعه وارد شود، بنابراین هدف ما اجرای مصوبه مجلس در حدف سه دهک یارانه پردرآمد است.

این نماینده همچنین معتقد است که دولت توانایی ایجاد یک بانک عظیم اطلاعاتی از طریق لینک اطلاعات قسمت‌های مختلف را دارد تا بتواند افراد بی‌نیاز را شناسایی و حذف کند؛ اما لازمه آن این است که افرادی با دلسوزی دست به این اقدام بزنند.

او بر این باور است که دولت درباره درآمد افراد عضو سه دهک بالای درآمدی شفاف‌‌سازی لازم را انجام نداده است، درحالی‌که می‌تواند یک آیین‌نامه برای اجرای قانون تصویب و در این موضوع شفافیت ایجاد کند یا اینکه حداقل تعریف شفاف‌تری ارائه دهد.

  به نظر شما ویژگی‌های اقتصادی و اجتماعی سه دهک بالای درآمدی چیست؟

این سه دهک افرادی هستند که عدد یارانه برایشان چشمگیر نیست و درآمد آنان به حدی است که یارانه هیچ تأثیری بر زندگی آنان نخواهد داشت. منتها نگرانی اینجاست که از همین الان که حذف دهک‌های بالای درآمدی آغاز شده، شاهد آن هستیم که برخی افراد حذف‌شده تحت عنوان سه دهک بالای درآمدی، افرادی هستند که گاه مددجوی کمیته امداد و تحت پوشش آن هستند و بااین‌حال یارانه‌شان قطع شده است.

به‌درستی نمی‌دانم؛ اما دانسته یا نادانسته افرادی هستند که می‌خواهند به نحوی قانون را اجرا کنند که دولت مجبور شود از خیر اجرای آن بگذرد. این را که چرا این اتفاق می‌افتد، نمی‌دانم؛ چندی پیش بازنشسته‌ای از ارتش با من تماس گرفته و می‌گوید با اینکه حقوق دریافتی ماهانه او دو میلیون تومان است، یارانه‌اش قطع شده است. 

 اکنون حذف از فهرست دریافت یارانه بر اساس کدام معیارها انجام می‌شود؟

اطلاع دقیقی از فرایند حذف افراد ندارم؛ اما آثار آن نشان می‌دهد با موارد نادرستی مواجه هستیم. قرار بر حذف سه دهک بالای درآمدی بوده است؛ اما آنچه اتفاق می‌افتد، نشان می‌دهد همه‌چیز عکس انتظار ما پیش می‌رود.

 تخمین شما از کف و سقف حقوق ماهانه افرادى که در این سه دهک قرار دارند، چیست؟

من قبلا این را اعلام کرده بودم؛ اما الان عدد آن را به‌درستی به خاطر نمی‌آورم. ما افرادی را داریم که درآمدهای بسیار بالایی دارند مثل پزشکان مشهور، تجار، صاحبان کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی که طبیعتا به عدد یارانه نیازی ندارند.

 آیا کارمندان بخش عمده خانوارهایی را تشکیل می‌دهند که جزء سه دهک بالای درآمدی کشور هستند؟

نه؛ درباره کارمندان فقط در حد مقامات و برخی مشاغل خاص مثل مشاغل نفتی یا شرکت‌هایی که بدون نظارت نظام محاسباتی کشور حقوق دریافت می‌کنند، می‌توان این را گفت.

  از افرادی که اشاره کردید درآمدهای بالایی دارند، اطلاعاتی در بانک‌های اطلاعاتی ما وجود دارد؟

بله؛ اطلاعات از این افراد وجود دارد. افرادی که تحت عنوان شرکت‌هایی وابسته به دولت قرار دارند، ولی از نظر نظام دریافت حقوقی وابسته به مدیریت خدمات کشاورزی نیستند. حتی من کارشناسی را سراغ دارم که ماهی 20 تا 22 میلیون تومان دریافتی دارد، طبیعتا این فرد نیازی به یارانه ندارد.

 وقتی می‌گویید «حقوق بالا» منظورتان دقیقا چه عددی است؟

 مشخص‌‌کردن این موضوع با دولت است. این موضوع در اختیار دولت است که تعیین کند حقوق بالا یعنی چه و چه کسانی مستحق دریافت یارانه نیستند. دولت می‌تواند آیین‌نامه‌ای را برای اجرای قانون تصویب و در این موضوع شفافیت ایجاد کند یا اینکه حداقل تعریف شفاف‌تری ارائه دهد. مبلغی که من بیان می‌کنم، مبنایی برای اجرا نیست و فقط یک اظهار نظر است.

درحال‌حاضر دولت اعلام کرده سه دهک بالای درآمدی حذف شوند؛ حالا این را که درآمد این سه دهک چقدر است، دولت می‌تواند در آیین‌نامه ‌خود تعریف کند و بر اساس آن تعیین تکلیف کند. دولت باید این تعریف را شفاف و اجرائی کند، آن زمان اگر مصوبه‌ای از جانب دولت در‌این‌باره فرستاده شود، به رئیس دولت داده می‌شود تا درباره آن اظهار نظر کند.

 این موضوع که افراد به ناحق از لیست دریافت یارانه حذف می‌شوند، چطور باید پیگیری شود؟ آیا مجلس رسیدگی خواهد کرد؟

طبیعتا نمایندگان مجلس نگران این موضوع هستند و انتظارمان این است که وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی کنترل و دقت کند که چرا باید افراد ضعیف یارانه‌شان قطع شود.

 وضعیت بانک‌های اطلاعاتی‌مان اکنون چگونه است؟

 بانک‌های اطلاعاتی می‌توانند وجود داشته باشند، با توجه به لینک اطلاعاتی بین دستگاه‌ها این ممکن است.

 وضعیت مسکن در حذف از یارانه چقدر مؤثر است؟ آیا اینکه مالک یا مستأجر باشند یا اینکه در کدام منطقه ساکن باشند، می‌تواند تعیین کند که عضو کدام دهک هستند؟

مسکن هم مؤثر است. اینکه فردی مسکنی برای زندگی دارد یک بحث و اینکه فرد دیگری واحدهای متعددی دارد، بحث دیگری است. مسلما بین این دو فرد تفاوت بسیاری وجود دارد. اینکه چند واحد دارند هم مؤثر است؛ کسی که چند آپارتمان دارد، نیازی به عدد یارانه ندارد. منتها این اطلاعات همه می‌تواند کنار هم قرار گیرد و تعیین‌کننده باشد؛ مثلا کسی که ماشین میلیاردی و بالای 500 میلیون تومان سوار می‌شود هم به 44 هزار تومان در ماه نیازی ندارد.

دولت می‌تواند با کمک سازمان‌های زیرمجموعه خودش اطلاعات را لینک کند؛ مثلا به کمک بانک‌ها میزان موجودی‌ای را که افراد در بانک‌ها دارند، به دست آورند، با اطلاعات وزارت صمت، جهاد کشاورزی (اطلاعاتی درباره زمین‌های کشاورزی افراد)، ثبت اسناد و دیگر دستگاه‌ها اطلاعاتی را راجع به فرد بیاورند و این موجب می‌شود همه‌چیز از جمله دهک درآمدی افراد به‌راحتی قابل تشخیص باشد. فقط کافی است انسان‌های دلسوز بدون غل‌وغش دست به این اقدام بزنند.

 آیا زیرساخت‌های لازم را برای ایجاد چنین بانک اطلاعاتی‌ای داریم؟

 بله به‌راحتی. چطور زمانی که سازمان مالیاتی می‌خواهد مالیات بگیرد، به‌راحتی افراد را پیدا کرده و مالیات آنان را دریافت می‌کنند؟! بنابراین حتما چنین امکانی در اختیار دولت هم هست. گردش مالی حساب، وضعیت واحدهای مسکونی و تجاری، خودرو، سفرهای خارجی و مجموعه درآمد‌ها و... همه می‌تواند نشان بدهد یک فرد نیازی به این عدد دارد یا خیر.

همان‌طورکه گفتم ما امکان این کار را داریم؛ اگر بخواهند. اما من فکر می‌کنم برخی جاها عمدا برای اجرانشدن این قانون به نحوی عمل می‌کنند که همه بخواهند عطای این کار را به لقایش ببخشند و بگویند این اقدام لازم نیست و به همین شکل الان باید پیش برویم.

ما شاهدیم نوزادانی به دنیا آمده‌اند و یارانه‌شان وصل نشده یا افرادی که می‌خواستند ازدواج کنند و خودشان را از پدر و مادر جدا کنند، اینان خواستند خانواده خود را تشکیل دهند اما این جدایی صورت نگرفته است و مشکلات بسیاری را برای افراد ایجاد کرده است.

 یعنی فکر می‌کنید در‌حال‌حاضر افرادی حذف می‌شوند ولی مشخص نیست بر اساس چه معیاری؟

قطعا معیار وجود دارد. بلکه مشکل این است که این معیارها رعایت نمی‌شوند و با دلسوزی همراه نیستند. همه‌چیز مشخص است. وقتی طیفی را مشخص کنند و بخواهند افراد طیفی خاص کنترل شوند، به‌راحتی می‌توان تشخیص داد که کدام‌یک در کدام دهک قرار می‌گیرند.

حتی شما که کارتان این نیست هم می‌توانید این کار را انجام دهید؛ آن‌وقت چطور ممکن است کارشناسان مخصوص این کار نتوانند به درستی این کار را انجام دهند.

آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: حذف یارانه یارانه نقدی حسينعلی حاجی دليگانی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۴۲۷۷۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پیش بینی ایرانی ها از ۵ سال آینده کشور چیست؟ (+اینفوگرافی)

چند سالی است که مشکلات اقتصادی بسیار بیشتر از قبل مردم ایران را به ستوه آورده است. نگاهی به آمارهای دولتی و حکومتی نیز تاییدی بر این مدعاست که مردم از این همه فشار اقتصادی به تنگ آمده و نتیجه اش را در اتفاقات روزمره ای مانند مهاجرت و غیره شاهد هستیم. در این میان، قابل انتظار است که انتظارات از آینده ای نزدیک چندان خوشایند و مثبت نباشد. اما ایرانیان آینده را چطور می بینند؟

روزنامه هم میهن در این باره نوشته است:

دفتر طرح‌های ملی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ایران در زمستان سال گذشته، از موج چهارم پیمایش ملی ارزش‌ها و نگرش‌های ایرانیان رونمایی کرد.

داده‌های این موج به شیوه پیمایشی و براساس مصاحبه حضوری با مشارکت ۱۵ هزار و ۸۷۸ نفر و از افراد ۱۵ سال به بالا در ۳۱ استان کشور انجام شد و افراد شرکت‌کننده در این پیمایش به‌صورت تصادفی انتخاب شدند.

یافته‌های این گزارش ملی در بخش‌های مختلفی از جمله نگرش‌های اقتصادی، مشارکت سیاسی، مسائل و مشکلات کشور، آزادی سیاسی، آزادی‌های اجتماعی، فرهنگی و امنیتی ازجمله مواردی است که در این موج به آن پرداخته شده است.

از بهمن‌ماه سال گذشته تاکنون اطلاعات آماری این پیمایش در اختیار عموم قرار نگرفته است، هرچند که صابر جعفری‌کافی‌آباد، رئیس مرکز طرح‌های ملی هفته گذشته در نشست خبری اعلام کرد که مجلدی از نتایج این موج به‌زودی منتشر خواهد شد.

اما مرکز تحقیقات اجتماعی و داده‌کاوی شناخت در گزارشی برخی یافته‌ها را با موج‌های قبلی این پیمایش مقایسه کرده است و برخی داده‌های آماری را که در اختیار معدودی از پژوهشگران قرار گرفته، ارزیابی کرده است.

در بخشی از این پیمایش تحولات نگرش‌های سیاسی کشور در دو بخش (پنج سال گذشته و پنج سال آینده) بررسی شده است. در بخش نخست این پیمایش، یک سوال مشترک؛ (از نظر شما وضعیت سیاسی نسبت به ۵ سال گذشته چه تغییری کرده است؟) از شرکت‌کنندگان مطرح و سپس براساس جنسیت، سن، درآمد، تحصیلات و محل سکونت نتایج مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است.

وضعیت بدتر سیاسی از نگاه زنان

جنسیت شرکت‌کنندگان در این پژوهش حاکی از نارضایتی بیشتر زنان از وضعیت سیاسی کشور نسبت به مردان است. براساس جنسیت افراد شرکت‌کننده در این پژوهش ۶۲/۳ درصد از زنان شرکت‌کننده در این پژوهش معتقد هستند که وضعیت سیاسی کشور در ۵ سال گذشته بدتر شده است. ۱۸/۹ درصد زنان معتقدند که وضعیت فرقی نکرده و ۱۸/۸ درصد معتقد هستند که وضعیت سیاسی کشور نسبت به ۵ سال گذشته بهتر شده است.

حال آنکه در بین مردان، این ارقام اندکی متفاوت است؛ ۵۸/۲ درصد مردان شرکت‌کننده در این پژوهش معتقدند که وضعیت سیاسی کشور در ۵ سال گذشته بدتر شده است، حال آنکه ۲۴/۳ درصد معتقدند که وضعیت بهتر شده است و ۱۷/۵ درصد نیز معتقدند که در وضعیت سیاسی کشور نسبت به ۵ سال گذشته فرقی ایجاد نشده است.

درآمد بیشتر؛ نارضایتی بیشتر

نگرش افراد شرکت‌کننده در این پژوهش براساس میزان درآمد نیز متفاوت بوده است، درحالی‌که ۷۱/۲ درصد از افراد با درآمد بالای ۱۸ میلیون تومان معتقد بودند که وضعیت سیاسی کشور در پنج سال گذشته بدتر شده است، این درصد برای افراد با درآمد بین ۹ تا ۱۸ میلیون تومان ۶۱/۹ درصد و برای افراد بین ۳ تا کمتر از ۹ میلیون تومان ۵۴/۸ درصد بوده است.

در واقع با افزایش درآمد از سقف ۹ میلیون تومان به بالا، نگرش شرکت‌کنندگان نسبت به وضعیت سیاسی کشور به صورت معناداری متفاوت شده است. بر همین اساس، ۱۴/۳ درصد از کسانی که درآمد بیش از ۱۸ میلیون تومان دارند، معتقدند که وضعیت سیاسی فرقی نکرده است، این عدد در بین افراد با درآمد بین ۳ تا ۱۸ میلیون تومان ۱۶/۹ درصد و برای افرادی که درآمد بین ۳ تا ۹ میلیون تومان دارند ۲۰/۵ درصد بوده است.

در همین راستا، ۲۴/۷ درصد افراد با درآمد ۳ تا ۹ میلیون تومان، ۲۱/۲ درصد افراد با درآمد ۹ تا ۱۸ میلیون تومان و ۱۴/۵ درصد افراد با درآمد بیشتر از ۱۸ میلیون تومان معتقدند که این وضعیت بهتر شده است.

نارضایتی عمیق در بین جوانان و نوجوانان

میزان رضایت از وضعیت سیاسی براساس سن نیز نتایج جالبی به دست می‌دهد؛ بیشترین نارضایتی در بین افراد در بازه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال است. براساس این گزارش ۶۲/۴ درصد شرکت‌کنندگان در این بازه سنی معتقدند وضعیت سیاسی کشور در ۵ سال گذشته بدتر شده است، این درصد برای افراد بین ۳۰ تا ۴۹ سال با کاهش اندکی ۶۱/۴ درصد و در بین افراد بالای ۵۰ سال با اختلاف معناداری ۵۳/۵ درصد عنوان شده است.

در بین افراد ۱۵ تا ۲۹ ساله، ۱۹/۴ درصد معتقدند که فرقی در وضعیت سیاسی ایجاد نشده است، حال آنکه این عدد در بین گروه سنی ۳۰تا ۴۹ سال ۱۷/۴ درصد و در گروه سنی ۵۰ سال به بالا ۱۷/۶ درصد است. گروهی که بیشترین اعتقاد به بهبود وضعیت سیاسی کشور را دارند، افراد ۵۰ ساله به بالا هستند؛ ۲۸/۹ درصد از افراد در این گروه سنی معتقد به بهبود وضعیت سیاسی در ۵ سال گذشته هستند، حال آنکه این درصد در بین ۳۰ تا ۴۹ ساله‌ها ۲۱/۲ درصد و در بین ۱۵ تا ۲۹ ساله‌ها ۱۸/۲ درصد بوده است.

وضعیت بدتر سیاسی از نگاه دانشگاهیان

تحصیلات نیز بر تفکر افراد شرکت‌کننده نسبت به وضعیت سیاسی کشور تفاوت‌هایی ایجاد می‌کند. این وضعیت در چهار گروه افراد بی‌سواد، دارای تحصیلات ابتدایی، دارای تحصیلات دیپلم و متوسطه و همچنین دارای تحصیلات دانشگاهی مورد بررسی قرار گرفته است و براساس آن با افزایش تحصیلات، درصد اعتقاد به بهبود وضعیت سیاسی کشور کاهش پیدا می‌کند.

بیشترین نارضایتی (۶۴/۲ درصد معتقدند وضعیت سیاسی کشور در پنج سال گذشته بدترشده است) در بین کسانی است که از تحصیلات دانشگاهی برخوردار هستند، پس از آن افراد با تحصیلات متوسطه و دیپلم (۵۹/۹ درصد)، سپس افراد با تحصیلات ابتدایی (۵۲/۱ درصد) و در انتها بی‌سوادها (۳۰/۵ درصد) بوده است.

حال آنکه بیشترین رضایت از بهبود وضعیت سیاسی (۳۰/۵ درصد معتقدند وضعیت بهتر شده است) در بین بی‌سوادها ثبت شده است، پس از آن افراد داری تحصیلات ابتدایی (۲۶/۱ درصد) سپس افراد با تحصیلات متوسطه و دیپلم (۲۱/۲ درصد) و در انتها افراد دارای تحصیلات دانشگاهی (۲۰ درصد) قرار دارند.

گسترش نارضایتی به شهرهای کوچک

داده‌های این پژوهش براساس محل سکونت، در سه دسته مرکز استان، شهرهای غیر مرکز استان و روستاها انجام شده است و براساس آن افراد در شهرهای غیرمرکز استان با اختلافی اندک (۶۲/۱ درصد)، بیشترین اعتقاد به بدتر شدن وضعیت سیاسی کشور در پنج سال گذشته را دارند.

پس از آن افراد در مرکز استان با (۶۱/۶ درصد) معتقد به بدتر شدن وضعیت سیاسی هستند و این درصد در بین ساکنین روستاها ۵۵/۴ درصد است.

روستایی‌ها بیشترین اعتقاد به بهبود وضعیت سیاسی (۲۴/۲ درصد) را دارند، پس از آن ساکنین مراکز استان (۲۱/۱ درصد) و در پایان ساکنین شهرهای غیرمرکز استان (۲۰/۴ درصد) هستند.

همچنین روستایی‌ها بیشتر از همه معتقدند که وضعیت سیاسی تغییری نکرده است (۰/۴ درصد)، و در جایگاه‌های بعدی ساکنین شهرهای غیرمرکز استان (۱۷/۵ درصد) و در پایان ساکنین مراکز استان (۱۷/۴ درصد) قرار دارند. این موضوع نشان‌دهنده افزایش نارضایتی در شهرهای کم‌جمعیت‌تر و خارج شدن تمرکز از مراکز استان‌ها است.

ناراضی‌ترین استان‌ها

براساس این گزارش البرز(۷۴/۵ درصد)، آذربایجان غربی(۷۲/۳ درصد)، همدان (۶۶/۸ درصد)، کردستان (۶۵/۶درصد) و تهران (۶۳/۸ درصد) ۵ استان با بیشترین درصد نارضایتی از وضعیت سیاسی کشور هستند. میزان نارضایتی تنها در دو استان خراسان جنوبی (۴۵/۲ درصد) و قم (۴۶/۴ درصد) از میانگین ۵۰ درصد پایین‌تر است و در ۲۹ استان میزان نارضایتی بیش از ۵۰ درصد به دست آمده است.

۶۰ درصدِ قابل ملاحظه

یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده افزایش قابل ملاحظه نارضایتی عمومی از وضعیت سیاسی کشور طی ۲۰ سال گذشته است و در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد جامعه از وضعیت سیاسی کشور ناراضی هستند. درحالی‌که میزان نارضایتی در سال ۱۳۸۲ معادل ۴۱/۹ درصد بوده است و در سال ۱۳۹۴ نیز با یک کاهش محسوس به ۲۲/۲درصد رسیده بود، اما این عدد در سال ۱۴۰۲ به ۶۰/۲ درصد رسیده است.

چند ابهام

موضوع قابل ابهام در بخش نخست این پژوهش که مرکز شناخت نیز به آن اشاره کرده است، مبهم بودن مفهوم «وضعیت سیاسی» که به‌عنوان سوال اصلی از شهروندان پرسیده شده، است.

کشور ما از سال ۱۳۹۶ به بعد با چند موج مهم و تعیین‌کننده اعتراضی روبه‌رو بوده است که هر کدام خاستگاه سیاسی و اجتماعی و مدنی خاص خود را داشته‌اند.

اعتراضات سال ۱۳۹۶ از شهر مذهبی مشهد آغاز شد و به دیگر شهرهای ایران نیز راه یافت؛ اعتراضاتی که با جنبه‌های سیاسی (گفته می‌شود از سوی اصولگراها) برنامه‌ریزی شده‌بود، اما خشم مردم برای طراحان غیرقابل پیش‌بینی بود و با توجه به مشکلات اقتصادی موجود در کشور به دیگر شهرها نیز سرایت کرد.

درحالی‌که استان خراسان رضوی با ۵۶ درصد در رتبه بیست‌وچهارم میزان نارضایتی از وضعیت سیاسی کشور قرار دارد.

موج بعدی اعتراضات مردمی آبان ۹۸ همزمان با گرانی بنزین و سپس دی‌ماه سال ۹۸ و با سقوط هواپیمای اوکراینی رخ داد و موج اعتراضات بعدی به شهریور سال ۱۴۰۱ و پس از مرگ مهسا امینی باز می‌گردد.

با توجه به موج اعتراضاتی که در استان‌های غربی، شمالی و مرکزی کشور رخ داد و درصد نارضایتی به تفکیک استان‌ها و همچنین نارضایتی بیشتر زنان نسبت به مردان، اینگونه به نظر می‌رسد که ذهنیت پاسخ‌دهندگان بر روی حوادث سال ۱۴۰۱ متمرکز بوده است و شاید بهتر بود، با طرح سوالات جزئی‌تر این وضعیت سیاسی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گرفت.

پیش‌بینی وضعیت سیاسی در آینده نزدیک

در بخش دوم این پیمایش، وضعیت سیاسی کشور در ۵ سال آینده مورد بررسی و پیش‌بینی قرار گرفته است. درحالی‌که همچنان زنان(۵۶ درصد) بیش از مردان(۵۵/۱) معتقد به بدتر شدن وضعیت سیاسی کشور هستند، اما پیش‌بینی آنها نسبت به آینده در مقایسه با نظرات‌شان نسبت به گذشته تعدیل شده است. مردان(۲۹/۵ درصد) خوشبین‌تر از زنان (۲۷/۵ درصد) درباره بهبود وضعیت سیاسی کشور هستند و زنان (۱۶/۵ درصد) نسبت به مردان(۱۵/۶ درصد) معتقدند شرایط هیچ فرقی نخواهد کرد.

پیش‌بینی ادامه‌دارِ نارضایتی با افزایش درآمد

پیش‌بینی وضعیت سیاسی براساس درآمد نیز با وجود حفظ جایگاه براساس میزان درآمد (بیشترین نارضایتی در بین افراد با درآمد بالای ۱۸ میلیون تومان) اما با چند درصد کاهش مواجه شده است. ۶۶/۵ درصد از افراد با درآمد بالای ۱۸ میلیون تومان پیش‌بینی کرده‌اند که وضعیت سیاسی کشور در ۵ سال آینده بدتر خواهد شد، این درصد در بین افراد با درآمد ۹ تا ۱۸ میلیون تومان ۵۷/۸ درصد و در بین افراد با درآمد ۳ تا ۸ میلیون تومان ۴۹ درصد است.

افراد با درآمد ۳ تا ۹ میلیون تومان نسبت به بهبود شرایط خوشبین‌تر هستند (۳۲/۲ درصد) و سپس افراد با درآمد ۹ تا ۱۸ میلیون تومان (۲۷/۴ درصد) و کمترین خوشبینی در بین افراد با درآمد بالای ۱۸ میلیون تومان است.

با این حال، آنهایی که کمترین درآمد را دارند (۱۸/۸ درصد) بیش از همه معتقدند که وضعیت فرقی نخواهد کرد سپس افراد با درآمد ۹ تا ۱۸ میلیون تومان (۱۴/۸ درصد) و کمترین اعتقاد به عدم تغییر وضعیت نسبت به افراد با بیشترین درآمد(۱۳/۵ درصد) در این نظرسنجی است.

میانسالانِ ناامید

اما پیش‌بینی نارضایتی از وضعیت سیاسی در آینده براساس گروه‌های سنی تفاوت‌هایی کرده است. درحالی‌که بیشترین نارضایتی در گذشته مربوط به نوجوانان و جوانان تا ۳۰ سال بوده، اما پیش‌بینی نارضایتی در آینده در بین افراد ۳۰ تا ۵۰ ساله (۵۸/۷ درصد) بیشتر شده است و همچنان گروه سنی ۵۰ به بالا کمترین نارضایتی را از آینده سیاسی کشور خواهند داشت (۴۹/۹ درصد). میان‌سال‌ها با ۳۴/۹ درصد بیش از همه خوشبین به بهبود وضعیت سیاسی کشور هستند درحالی‌که این خوشبینی در جایگاه دوم به ۱۵ تا ۳۰ ساله‌ها می‌رسد(۲۸/۸ درصد) و سپس ۳۰ تا ۵۰ ساله‌ها در جایگاه بعدی قرار می‌گیرند(۲۸/۷ درصد).

این قشرِ تحصیلکرده

پیش‌بینی‌ها برحسب تحصیلات نیز با اندکی تغییر مواجه شده است. هرچند که همچنان پیش‌بینی بیشترین نارضایتی مربوط به افراد دارای تحصیلات دانشگاهی (۵۹/۴ درصد) سپس افراد داری تحصیلات متوسطه و دیپلم (۵۴/۷ درصد)، سپس افراد داری تحصیلات ابتدایی (۴۹/۵ درصد) و در پایان افراد بی‌سواد(۴۸/۱ درصد) است.

این پیش‌بینی‌ها درباره بهبود وضعیت سیاسی شرایطی کاملاً عکس به خود می‌گیرد و درحالی‌که افراد بی‌سواد از همه نسبت به بهبود وضعیت خوشبین‌تر هستند(۳۸ درصد)، افراد با تحصیلات ابتدایی در جایگاه دوم (۳۳ درصد) و افراد با تحصیلات متوسطه و دیپلم در جایگاه بعدی (۲۷/۸ درصد) قرار دارند و افراد با تحصیلات دانشگاهی از همه بدبین‌تر هستند (۲۵/۸ درصد).

تاکید شهرهای کوچک بر ادامه نارضایتی

پیش‌بینی وضعیت سیاسی براساس محل سکونت نیز اندکی متفاوت شده است، هرچند که بیش از ۵۰ درصد از شرکت‌کنندگان در پژوهش معتقد هستند که وضعیت سیاسی در پنج سال آینده بدتر خواهد شد، اما این درصدها اندکی نسبت به گذشته تفاوت کرده است و در شهرهای مرکز غیراستان به ۵۷/۶ درصد، در مراکز استان به ۵۵/۳درصد و در روستاها ۵۳/۱ درصد رسیده است.

با توجه به کاهش پیش‌بینی رشد نارضایتی، از آن سو پیش‌بینی بهتر شدن وضعیت سیاسی نیز بیشتر شده است. روستانشین‌ها با ۲۹/۴ درصد بیش از همه معتقد به بهبود شرایط هستند، ساکنین مراکز استان با ۲۹ درصد در جایگاه بعدی قرار دارند و افراد ساکن در شهرهای غیرمرکز استان با ۲۷/۱درصد کمتر از همه خوشبین به بهبود شرایط هستند.

همچنین روستاییان با ۱۷/۵ درصد، ساکنان مراکز استان با ۱۵/۷ درصد و ساکنان شهرهای غیرمرکز استان با ۱۵/۳ درصد معتقدند که وضعیت سیاسی در پنج سال آینده فرقی نخواهد کرد.

نارضایتی بالای البرزی‌ها

ساکنین البرز با ۷۱/۳ درصد همچنان ناراضی‌ترین استان درباره وضعیت سیاسی کشور خواهند بود، پس از آن آذربایجان غربی (۶۸/۸ درصد)، کردستان (۶۳/۱ درصد)، فارس (۶۲/۶ درصد)، همدان(۶۱/۴ درصد) و اردبیل (۶۰/۱ درصد) در جایگاه‌های بعدی قرار دارند. استان‌های قم (۴۰/۹ درصد)، خراسان جنوبی (۴۲/۹ درصد) و کرمانشاه (۴۳/۵ درصد) کمترین نارضایتی نسبت به وضعیت سیاسی کشور را خواهند داشت.

تفکرِ غالب

نگرش عمومی نسبت به وضعیت سیاسی کشور حاکی از آن است که بیش از نیمی از مردم (۵۵/۵ درصد ) در سال ۱۴۰۲ معتقدند که وضعیت در ۵ سال آینده بدتر خواهد شد، حال آنکه این پیش‌بینی در سال ۱۳۹۴ بسیار کمتر بوده است(۲۲/۲ درصد). از سوی دیگر درحالی‌که ۲۸/۴ درصد معتقد به بهبود شرایط هستند، ۱۶ درصد نیز معتقدند که شرایط فرقی نخواهد کرد.

در این بخش پژوهش نیز ابهامات و سوالاتی مطرح است که دلایلی برای آنها اعلام نشده است. از جمله اینکه چه مسئله‌ای باعث شده است که پیش‌بینی‌ها نسبت به وضعیت سیاسی کشور در آینده اندکی بهبود پیدا کند و معیارهای بهبود وضعیت سیاسی در آینده چه خواهد بود؟

کانال عصر ایران در تلگرام